ทึ่ง...บ่อเกลือโบราณ น้ำเค็มกลางแม่น้ำเหือง

ชาวบ้านเหมืองแพร่ อ.นาแห้ว พากันรื้อฟื้นบ่อเกลือโบราณกลางแม่น้ำเหือง  สุดแปลกเป็นบ่อเกลือที่อยู่กลางน้ำจืด มีประวัติความเป็นมาน่าสนใจ

ที่บ้านเหมืองแพร่  ต.นาแห้ว  อ.นาแห้ว  จ.เลย  ชาวบ้านได้รื้อฟื้นบ่อเกลือสินเธาว์โบราณที่อยู่ในแม่น้ำเหือง เส้นกั้นพรมแดนไทยกับสปป.ลาว  โดยได้รวมกลุ่มกันเป็นวิสาหกิจชุมชน ในนามกลุ่มสัมมาชีพบ้านเหมืองแพร่  ตักน้ำเค็มขึ้นมาต้มเป็นเกลือ จำหน่ายให้แก่นักท่องเที่ยวถุงละ 50 บาท  นอกจากนี้ ยังได้นำถั่วดิน  และมันแกวญี่ปุ่นมาต้มแช่น้ำเกลือ เพิ่มรสชาติและเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตผลทางการเกษตรที่ปลูกในท้องถิ่น   นอกจากนี้ยังมีไข่ไก่ต้มเกลือด้วย  ซึ่งเกลือที่ผลิตได้จากบ่อแห่งนี้ มีลักษณะแตกต่างจากเกลือสินเธาว์ทั่วไป คือ มีเม็ดเล็ก ขาวสะอาด

นายอิศรากรณ์ พลธรรม  ผู้นำกลุ่มสัมมาชีพบ้านเหมืองแพร่ เปิดเผยว่า  บ่อเกลือแห่งนี้เป็นหนึ่งในอีกหลายบ่อที่เคยเป็นแหล่งผลิตเหลือที่สำคัญในอดีตของอำเภอนาแห้ว  และเมืองบ่อแตน สปป.ลาว    ซึ่งในอดีตหากหมู่บ้าน หรือเมืองไหนมีบ่อเกลือ หรือผลิตเกลือได้เอง จะถือว่ามีอำนาจทางเศรษฐกิจขนาดย่อมๆ มีการใช้เกลือนำไปแลกเปลี่ยนกับพืชผลทางการเกษตร และเครื่องอุปโภคบริโภค  แต่เนื่องจากตลิ่งแม่น้ำเหืองพังถล่มทับบ่อเกลือ  เมื่อประมาณ 40 ปีที่แล้ว  ชาวบ้านจึงได้ปล่อยบ่อเกลือทิ้งร้างไป 

บ่อเกลือแห่งนี้มีความแปลกประหลาด น่าจะเป็นแห่งเดียวในภูมิภาคนี้ก็ว่าได้  คือ เป็นบ่อน้ำเค็มอยู่ในแม่น้ำเหืองที่เป็นน้ำจืด  แม้จะผ่านฤดูหน้าน้ำหลาก เมื่อน้ำลดลง  บ่อเกลือก็ยังคงความเค็มเหมือนเดิม  

ด้วยความน่าสนใจดังกล่าว  ชาวบ้านเหมืองแพร่จึงได้รื้อฟื้น ปรับปรุงพื้นที่ ขุดลอกบ่อเกลือขึ้นมาอีกครั้ง โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณของหมู่บ้าน  และเทศบาลตำบลนาแห้ว  ก่อสร้างโรงต้มเกลือ และกระท่อมอีก 3 หลัง  โดยจำลองสถานที่ให้เหมือนในอดีต  แต่ท่อบ่อเกลือยังเป็นไม้แบบดั้งเดิมเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำจืดไหลเข้ามาปะปนกับน้ำเค็ม ซึ่งบ่อเกลือนี้อยู่บริเวณศาลปู่ตาประจำหมู่บ้าน ในทุกๆปี เมื่อเข้าสู่หน้าแล้ง ประมาณเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคม ชาวบ้านจะร่วมกันทำพิธีบวงสรวงบอกกล่าวสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาลปู่ตา เพื่อขุดลอกบ่อเกลือ ก่อนตักน้ำเค็มขึ้นมาต้ม.