นางวิรอน  รุจิไชยวัฒน์  ตัวแทนกลุ่มฅนรักษ์บ้านเกิด  6 หมู่บ้าน  กล่าวชี้แจงข้อเท็จจริงต่อกรรมาธิการฯว่า  ขณะนี้ทางกลุ่มฅนรักษ์บ้านเกิด 6 หมู่บ้าน   ได้จัดทำแผนฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศ สังคม วัฒนธรรมและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของชุมชน ที่เสนอโดยภาคประชาชน  ในพื้นที่เหมืองแร่ทองคำจังหวัดเลย (ฉบับปรับปรุง) ปี 2562 ซึ่งแผนการฟื้นฟูฉบับดังกล่าวนี้มีกระบวนความร่วมมือที่หลากหลายเพื่อที่จะช่วยจัดการให้ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และระบบนิเวศที่ถูกทำลาย กลับมาฟื้นฟูประชาชนสามารถพึ่งพิงใช้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม รวมทั้งการฟื้นฟูศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ที่ถูกล่วงละเมิดในระหว่างการดำเนินการทำเหมืองแร่ที่ผ่านมา  

นายสุรพันธ์  รุจิไชยวัฒน์   ตัวแทนคนรักษ์บ้านเกิด  6 หมู่บ้าน  กล่าวว่า เป้าหมายแผนการฟื้นฟูของภาคประชาชนเพิ่มเติมว่า  ภาคประชาชนได้กำหนดแผนการฟื้นฟูระยะเวลาทั้งหมด 25 ปี  โดยมีจุดฟื้นฟูที่สำคัญ ในหลากหลายส่วนไม่ว่าจะเป็นการฟื้นฟูโครงสร้างทางกฎหมายและนโยบาย  ที่ต้องหยุดการทำเหมือง หรือการขยายเปิดพื้นที่เหมืองแห่งใหม่เพื่อไม่เข้าไปรบกวนธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเด็ดขาด โดยต้องเร่งทำทันที การเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบสุขภาพอย่างเร่งด่วน โดยติดตามเฝ้าระวังผู้ป่วยมีโลหะหนักต่อเนื่องโดยไม่ต้องรอคำสั่งศาล  การตรวจคัดกรองผู้ที่ความเสี่ยงในพื้นที่ 6 หมู่บ้านรอบเหมืองจนกว่าจะไม่พบผู้ที่มีโลหะหนักปนเปื้อน รวมทั้งฟื้นฟูแก้ไขปัญหาที่ดินทำกินที่ปนเปื้อนตามฝั่งร่องห้วยเพื่อให้สามารถประกอบอาชีพทำเกษตรกรรมได้ตามเดิม  

ขณะที่ น.ส.บำเพ็ญ ไชยรักษ์  กลุ่มนิเวศวัฒนธรรมศึกษา  กล่าวว่า แผนการฟื้นฟูของภาคประชาชนนั้นเราได้เขียนแผนการฟื้นฟูศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และชดเชยการกระทำละเมิดต่าง ๆ จากการทำเหมืองที่ผ่านมา ด้วยการ สื่อสารทำความเข้าใจกับสาธารณะเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษชนกรณีเหมืองแร่ทองคำที่ผ่านมา สื่อสารปัญหาและการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมทางสิ่งแวดล้อม และในส่วนการฟื้นฟูสิทธิชุมชนและกระบวนการเรียนรู้เรื่องการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมก็เป็นเรื่องที่สำคัญ  ซึ่งเราจะปรับภูมิทัศน์เป็นแหล่งเรียนรู้ผลกระทบจากการทำเหมืองแร่ทองคำ เช่น อุทยานผลกระทบจากเหมืองแร่ โดยต้องมีการบำบัดสารพิษให้มีความปลอดภัยในระดับมาตรฐานและไม่ให้รกร้าง สามารถให้คนข้างนอกมาศึกษาเรียนรู้ได้  

ซึ่งภายหลังจากที่คณะกรรมาธิการฯ ได้หารือผู้ว่าราชการจังหวัดและส่วนราชเสร็จสิ้นแล้ว  ในช่วงบ่ายได้ลงพื้นที่ศึกษาดูงานผลของการทำเหมืองแร่ทองคำที่ ตำบลเขาหลวง อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย โดยมีนักปกป้องสิทธิมนุษยชนจากกลุ่มฅนรักษ์บ้านเกิด  6 หมู่บ้านมาให้การต้อนรับกรรมาธิการ